آیین نامه پیشگیری و مبارزه با آتش سوزی در کارگاه ها
آئين نامه پيشگيري و مبارزه با آتش سوزي در كارگاهها
مصوب 1340,06,01
ماده 1- بموجب ماده 47 قانون كار آئين نامه مربوط به پيشگيري و مبارزه با آتش سوزي در كليه كارگاهها بشرح زير تدوين ميگردد.
فصل اول - وسائل پيشگيري و مبارزه با آتش سوزي
تداركات عمومي
ماده 2- كليه كارگاهها بايد داراي وسائل و تجهيزات كافي پيشگيري و مبارزه با آتش سوزي بوده و در تمام ساعات شبانه روز اشخاصي را كه از تعليمات لازم بهره مند و بطريقه صحيح استعمال وسائل و تجهيزات مربوطه آشنا باشند در اختيار داشته باشند.
تبصره 1) در نقاطيكه مراكز آتش نشاني وجود دارد كارگاهها بايد وسيله ارتباط با مراكز مزبور را در اختيار داشته باشند.
تبصره 2) هر كارگاه بايد گزارش كليه آتش سوزيهاي كوچك و بزرگ خود و مواد و وسائلي كه براي اطفاء آن بكار رفته و ميزان خسارت مالي وارده را باطلاع مركز آتش نشاني محل و اداره كل بازرسي كار برساند.
ذخيره آب
ماده 3- براي خاموش نمودن حريق هاي احتمالي در هر كارگاه بايد آب با فشار كافي تامين گردد و در صورت عدم وجود ارتباط با لوله كشي شهر از لحاظ تأمين آب با نظر مقام صلاحيت دار و پيش‌بيني حداكثر وسعت آتش سوزي در كارگاه بتهيه ذخيره آب كافي اقدام شود.
لوله ها و شلانگهاي[شلنگهاي]آب آتش نشاني
ماده 4- لوله هاي اصلي آب آتش نشاني و شلانگها[شلنگهاي] بايستي پيوسته آماده براي استفاده بوده و بنحوي قرار گرفته و يا محافظت شود كه حركت وسائط نقليه صدمه اي به آنها وارد نياورد و در موارديكه بر حسب ضرورت شلنگها در عرض جاده يا معبر وسائط نقليه عبور داده ميشود بايستي پلهاي مخصوص براي محافظت آنها تهيه و بر روي آنها گذاشته شود تا عبور وسائط نامبرده از روي پل هاي مذكور انجام گرفته و آسيبي به شلنگها و در نتيجه اختلالي در كار مبارزه با آتش سوزي وارد نيايد.
ماده 5- براي جلوگيري از يخ زدن آب در لوله هاي اصلي و شلانگها[شلنگهاي] در زمستان بايد اقدامات احتياطي از قبيل دفن و عايق پيچي لوله هاي اصلي و خالي كردن شلانگها[شلنگهاي] پس از استعمال و غيره بعمل آيد و در نقاط سردسير كه احتمال انجماد آب در مخازن و لوله ها بيشتر است بايستي مخازن آب زيرزميني بوده و از تلمبه استفاده گردد و شير هاي آب بايد حداقل در عمق 25 سانتيمتر در حوضچه هاي مخصوص قرار داده شود و دريچه سرپوش آنها عايق و آب بندي شده تا آب برف و باران در داخل آنها نفوذ ننمايد.
تبصره ) براي جلوگيري از انجماد آب در شير هاي آب آتش نشاني شير احتياط آنرا بايد در طي زمستان هفته اي يكمرتبه باز و آب موجود را تخليه نمود.
ماده 6) براي اطمينان از حاضر بكار بودن لوله هاي اصلي آب آتش نشاني آزمايش ماهيانه آنها جهت تميز شدن از رسوبات و گل و لاي ضروري ميباشد.
ماده 7- كليه سر قفلها در شلانگها [شلنگها]و لوله هاي آب گيري لوله هاي آب آتش نشاني در كارگاهها بايد حتي المقدور از نوع و اندازه ايكه مركز آتش نشاني محل بكار ميرود انتخاب شود. تا در صورتيكه از مركز مذكور استمداد شود اشكالي پيش نيايد.
ماده 8- شلانگهائيكه[شلنگهائيكه] براي اطفاء حريق در محوطه باز كارگاهها بكار برده ميشود بايستي اقلا از شلانگهائي [شلنگهائي]به قطر 5 /63 ميليمتر (5 /2 اينچ) و سر لوله هاي بقطر از 19 تا 4 /25 ميليمتر (از 3 چهارم تا 1 اينچ) با در نظر گرفتن فشار آب انتخاب گردد.
ماده 9- شلانگهائيكه [شلنگهائيكه]در داخل ساختمان براي مبارزه با حريق بكار برده ميشود بايستي از نوع شلانگهاي [شلنگهاي] قرقرة اقلا از 4 /25 تا 4 /44 ميليمتر يا (1 تا 1 و سه چهارم اينچ و) و سر لوله هاي بقطر از 5 /9 تا 7 /12 ميليمتر (3 هشتم تا يك دوم اينچ) با در نظر گرفتن فشار آب انتخاب گردد.
ماده 10- شلانگهاي[شلنگهاي] آتش نشاني را پس از هر مرتبه استعمال بايد كاملاً از آب خالي نمود و شلانگهاي[شلنگهاي] آستر لاستيكي را بايد اقلا هرسه ماه يكمرتبه آزمايش نمود.
استعمال آب
ماده 11- در موارديكه مقادير زيادي مايعات قابل اشتعال و انواع مختلف روغنها و رنگها و امثال آن يا گردهاي آلي قابل اشتعال در معرض حريق قرار گرفته باشد بهيچوجه نبايد مبادرت باستعمال آب كرد مگر آنكه بصورت پودر استعمال شود.
ماده 12- در موارديكه تجهيزات الكتريكي داراي جريان الكتريسيته هستند و دچار آتش‌سوزي ميشوند بايد از خاموش كننده هاي سودا اسيد و مولد كف و همچنين استعمال آب اكيداً خودداري گردد.
ماده 13- در موارديكه پودر فلزات قابل اشتعال مانند پودر آلومينيوم يا پودر منيزيم و غيره در معرض حريق قرار گيرد و همچنين موادي نظير كربور دو كلسيم و غيره كه با ريختن آب روي آنها ممكن است گاز هاي قابل اشتعال و قابل انفجار و يا مضر از آنها متصاعد گردد از استعمال آب بايستي بكلي احتراز نمود.
ماده 14- در محل ورود و داخل ابنيه كارخانجات و مؤسساتيكه يك يا چند نوع از مواد مشروحه در ماده هاي 11 - 12 و 13 وجود دارد بايد نوع آن مواد را روي تابلوي مخصوص آگهي نمود و ضمناً وجود چنين موادي را بايد بمركز آتش نشاني محل كه ممكن است در صورت بروز آتش سوزي از آن استمداد شود اطلاع داد.
دستگاههاي ثابت آب پاش خودكار و انواع ديگر آن
ماده 15- در كارگاهها و موسساتيكه براي مبارزه با حريق دستگاه هاي ثابت آب پاش خودكار بكار برده ميشود شيرهاي اصلي كنترل آب اين دستگاهها بايد در تمام اوقات باز نگاهداشته شود و فقط بدستور يك شخص مسئول ميتوان شيرهاي مذكور را براي قطع نمودن جريان آب در داخل دستگاهها بست.
ماده 16- شيرهاي مذكور در ماده (15) بايستي مجهز باسباب الكتريكي خودكار صوتي بوده تا در صورت بسته شدن باطاق متصدي مربوطه اعلام خطر شود.
ماده 17- فاصله سر آب پاشهاي خودكار از اشياء مورد حفاظت و ساير نقاط اطراف آنها بايد از 60 سانتيمتر (12 اينچ) كمتر نباشد.
ماده 18- دستگاههاي ثابت خودكاريكه با كف يا انيدريد كربنيك و غيره براي خاموش كردن مواد قابل احتراق و اشتعال در كارگاهها نصب گرديده بايد هميشه طبق اصول فني آماده بكار نگاهداشته شود.
خاموش كننده هاي دستي و چرخ دار
ماده 19- كليه كارگاهها و مؤسسات صنعتي اعم از اينكه در آنها وسيله حفاظتي از نوع دستگاههاي تصويب شده ثابت خودكار وجود داشته يا نداشته باشد بايد براي حفاظت عليه حريق هاي كوچك اتفاقي بخاموش كننده هاي دستي مناسب با نوع حريقهائيكه ممكن است از نقطه نظر كيفيت كار و مواديكه دركارگاهها و مؤسسات مذكور وجود دارد مجهز باشد.
ماده 20- خاموش كننده هاي دستي و چرخدار را بايد پيوسته در مكاني مناسب و مشخص كه احتمال بروز حريق در آن كمتر و دسترسي بآن آسانتر است نگاهداري نمود و محل نصب يا نگاهداري آنها بايستي با رنگ قرمز مشخص شود.
ماده 21- در موارديكه مواد سوختني غير از آنچه در مواد 22 - 23 - و 24 آتي ذكر مي شود درمعرض حريق قرارگيرند وسائل قابل حمل مبارزه با آتش ميتواند شامل لوازم زير باشد.
سطل آب - سطل شن - شلانگهاي [شلنگهاي]قرقره اي با استفاده از شير آب عمومي يا از مخازن مرتفع آب - خاموش كننده هاي محتوي مواد سودا اسيد يا آب - گاز و ضمناً در مواقعي كه برودت هوا باعث انجماد آب مي شود بايستي تدابير احتياطي براي جلوگيري از يخ زدن آب در شيرها و يخ زدن خاموش كننده هاي سودا - اسيد و آب گاز بكار برد.
ماده 22- براي خاموش نمودن حريقهاي مايعات قابل اشتعال و انواع مختلف روغنها و رنگها نبايد از خاموش كننده هاي آبي استفاده شود بلكه بايد از خاموش كننده هاي حاوي كف يا پودر شيميائي و خاموش كننده هائي از نوع co2 و ساير خاموش كننده هاي معادل آن استفاده گردد.
ماده 23- چنانچه حريق در مكاني روي دهد كه تجهيزات الكتريكي كه داراي جريان الكتريسيته است در معرض آتش سوزي قرار گرفته باشد در اين صورت وسائل و تجهيزات قابل حمل فوق الذكر نبايد شامل كف يا دستگاههاي آتش نشاني آبي باشد بلكه بجاي آنها بايد از خاموش كننده هاي نوع co2 يا خاموش كننده هاي پودر شيميائي يا ساير مواد معادل استفاده كرد. علاوه بر اين مسئله شدت و ضعف جريان الكتريسيته در دستگاههائيكه دچار حريق گرديده نيز بايد مورد توجه مأمورين آتش نشاني از نظر حفاظت شخصي قرار گيرد.
ماده 24- براي خاموش كردن حريق پودر يا براده فلزاتي نظير منيزيم الومينيوم و غيره بايد از استعمال هرگونه مايع و مواد خاموش كننده از نوع سودا اسيد كف پودر شيميائي و غيره موكداً جلوگيري بعمل آورد و بايستي با ايجاد ديواره يا سدي از شن و ماسه نرم و خشك گرد سنگ و ساير مواد خنثي كه بمقدار فراوان در محل آماده و در دسترس گذاشته شده است مانع از توسعه و پيشرفت آتش گرديد و يا پودر مخصوصيكه بوسيله كارخانه سازنده فلز منظور توصيه شده است اقدام بخاموش نمودن آتش نمود.
ماده 25- در مورد خاموش كننده هاي دستي و چرخدار مراتب زير را بايد رعايت نمود.
الف- بازرسي ماهيانه از كليه آنها باستثناي نوع co2 كه هر6ماه يكمرتبه بايد بازرسي شود.
ب - بازرسي ساليانه براي اطلاع از كيفيت و كميت مواد خاموش كننده و در صورت لزوم براي دوباره پر كردن آنها.
ج - آزمايش دو ساله براي تحت فشار گذاشتن بدنه ظروف خاموش كننده با فشاري كه از طرف كارخانه سازنده تعيين شده است.
تبصره ) خاموش كننده ها را بايد بلافاصله پس ازاستعمال دوباره پر نموده و در محل خود گذاشت.
ماده 26- توجه اشخاصي را كه در مبارزه حريق شركت دارند بايد بخطرات استعمال خاموش كننده هاي از نوع تترا كلرور دو كربن و برومو دومتيل در فضاي مسدود جلب نمود زيرا مواد مذكور سمي بوده و در اثر حرارت آتش تجزيه شده و توليد بخارات سمي مينمايد و نيز بايد آنها را بعمليات شيميائي كه در بعضي موارد بين مايعات خاموش كننده مذكور و مواديكه براي خاموش كردن آنها بكار رفته است رخ ميدهد آگاه نمود.
فصل دوم - وسائل اعلام خطر و تمرينهاي مربوط باطفاء حريق
ماده 27- كليه كارگاهها كه فعاليت آنها امكان مخاطرات شديد يا نسبتاً مهم آتش سوزي دارد بايد مجهز بوسائل اعلام وقوع حريق باشند اين وسائل بايد متعدد بوده و اعلام خطر در هر قسمت از ساختمان كارگاه كه بصدا درآيد براي كليه اشخاصي كه در ساختمان هستند بطور وضوح قابل استماع باشد. (وسائل اعلام خطر حريق ممكن است دستي يا خودكار باشد)
ماده 28- در هر طبقه از ساختمان كارگاه بايستي تعداد كافي وسائل اعلام خطر حريق دستي وجود داشته باشد و اين وسائل را بايد در جعبه هاي شيشه اي در محلي قرار داد كه براي رسيدن به آنها طي مسافت بيش از 30 متر (100 فوت) ضروري نباشد.
ماده 29- وسائل اعلام وقوع خطر بايستي بوسيله رنگ قرمز كه در محل نصب آنها بكار رفته كاملا مشخص باشند و بسهولت در دسترس بوده و در معبر طبيعي فرار از آتش قرار داشته باشند.
ماده 30- وسائل اعلام خطر حريق بايد از نقطه نظر و نوع آهنگ صدا نسبت بكليه وسائل صوتي ديگر مشخص بوده و بهيچوجه براي مقاصد ديگري غير از اعلام خطر حريق و يا احضار افراد براي تمرين هاي مبارزه با حريق مورد استفاده قرار نگيرد.
ماده 31- وسائل اعلام خطر حريق كه با نيروي الكتريسيته يا بخار بكار ميافتد بايد طوري تعبيه شود كه از كار افتادن نيروي الكتريسيته يا بخار كارگاه مانع از كار آنها نگردد.
تمرينهاي تخليه ساختمان در كليه كارگاهها
ماده 32- تمرينهاي مربوط بتخليه كارگاهها يا ساختمانها را بايد اقلا هر 6 ماه يكمرتبه انجام داد تا بدين وسيله از خروج منظم افراد از ساختمانها در موقع بروز حريق و جلوگيري از وحشت و ترس اطمينان حاصل شود.
ماده 33- اين تمرينها بايد از طريق تشكيلاتي از طرف كارگاه كه قادر به تنظيم و هدايت آن باشد سرپرستي گردد.
ماده34- تمرينهاي تخليه بايد بطريقي ترتيب داده شود كه با شرايط حقيقي وفق داشته باشد.
ماده 35- كليه اشخاصي كه دركارگاه بكاراشتغال دارند بايد درتمرين تخليه شركت نموده و براي استفاده از خاموش كننده ها جهت مبارزه باحريقهاي كوچك آموزش كافي داشته باشند.
تمرين هاي مبارزه با حريق
ماده 36- در كارگاههائيكه داراي دسته هاي آتش نشاني تعليم يافته و مجهز ميباشند تمرينهاي آتش نشاني بايد اقلا ماهي يكمرتبه انجام گيرد و ارجح آنست كه تمرينهاي نامبرده بدون اطلاع قبلي انجام پذيرد.
ماده 37- تمرينهاي مبارزه با حريق مذكور در ماده 36 بايد تقريباً با شرايط واقعي تطبيق نموده و شامل استعمال وسائل و تجهيزات آتش نشاني باشد.
شركت كاركنان در مبارزه با حريق
ماده 38- در هر يك از كارگاهها كه داراي دسته هاي آتش نشاني تعليم يافته نميباشد بايد سعي شود كه تدريجاً كليه كاركنان بخصوص كليه نگهبان ها را با طرز استعمال و بكار انداختن وسائل و تجهيزات مبارزه با حريق و همچنين استفاده از هر يك از آنها در مقابل نوع حريقي كه براي آن منظور گرديده كاملاً تربيت و آماده كرد تا در موقع آتش‌سوزي بتوانند تحت رهبري اكيپ هاي مجهز و تعليم يافته كارگاه انجام وظيفه نمايند.
ماده 39- در كارگاهها بايد كارگران جديد الاستخدام را بكليه وسائل و تجهيزات مبارزه با حريق - درهاي خروجي و موارد استفاده از آنها در موقع پيش آمد آتش سوزي آشنا نمود.
فصل سوم- انبار كردن و نگاهداري مواد قابل انفجار و مواد قابل اشتعال
مواد قابل انفجار
ماده 40- مواد قابل انفجار تجارتي را بايد بر طبق مقررات خاصي كه بتصويب مقام صلاحيت دار رسيده است انبار و نگاهداري نمود.
مايعات قابل اشتعال
ماده 41- نگاهداري و ذخيره مايعات قابل اشتعال با نقطه سوخت كمتر از 21 درجه سانتيگراد (با طريق آزمايش تعيين گرديده در محل كار بايد به 18 ليتر آنهم فقط در ظروف مخصوص سر بسته محدود كرده و دور از منابع جرقه و حرارت قرار داد.
ماده 42- مايعات قابل اشتعال كه در ظروف سر بسته نگاهداري مي شوند بايد بمقدار محدودي كه از طرف مقام صلاحيتدار تعيين مي شود در انباري كه از نقطه نظر ساختمان در مقابل حريق مقاومت داشته و بالاي سطح زمين قرار گرفته و بوسيله ديوار ها و در و پنجره هاي ضد حريق خودكار از ساير قسمت هاي ساختمان مجزا مي شود نگاهداري كرد.
ماده 43- در ساختمان در و پنجره و هر قسم مدخل انبار هاي ماده 42 نبايد شيشه شفاف بكار رود و در صورت لزوم بايد از شيشه مات استفاده شود.
ماده 44- نگاهداري و ذخيره مقادير زياد مايعات قابل اشتعال فقط در مخازن مجزا و يا تانكهاي مخصوصي كه در بالا يا زير زمين ساخته شده (مخازن زير زميني داراي رجحان بيشتري ميباشد) و بفاصله كافي از ابنيه ديگري كه از طرف مقام صلاحيت دار تعيين مي شود مجاز خواهد بود.
ماده 45- براي رسانيدن مصرف مواد قابل اشتعال قسمت هاي مختلف كارخانه بايد از لوله استفاده شود.
ماده 46- از نظر نور در انبار هاي مذكور در ماده هاي 42 و 44 بايستي از چراغهاي با حباب ضد شعله استفاده شود.
ماده 47- انبار بايستي مجهز بوسائل تهويه طبيعي و در صورت لزوم تهويه مصنوعي ضد شعله باشد.
تبصره ) كليدها – فيوزها و ساير ادوات و وسائل الكتريكي در اين گونه انبار ها بايستي از نوع ضد شعله انتخاب گردد.
ماده 48- تدابير موثري بايد اتخاذ شود كه از چكه و نشت اين قبيل مايعات قابل اشتعال و نفوذ به قسمتهاي زيرين ساختمان و داخل آبروها و مجاري آب جلوگيري شود و ريخت و پاش اتفاقي آنها بميزاني محدود گردد كه متضمن هيچگونه خطري نباشد و همچنين از امكان ايجاد هر قسم مخلوط قابل اشتعال و انفجار بخار و هوا مخصوصاً در حين انتقال مايعات مورد بحث ممانعت شود.
گازهاي فشرده
ماده 49- بطري هاي مخازن محتوي گازهاي فشرده را ممكن است فقط در نقاط باز نگاهداري كرد مشروط به آنكه بطور كلي در مقابل تغييرات فوق العاده حرارت - اشعه مستقيم خورشيد - تراكم برف يا رطوبت مداوم از آنها حفاظت شود.
ماده 50- بطريهاي گاز كه در داخل كارگاهها انبار ميگردد محوطه نگاهداري آنها بايستي بوسيله ديوارها يا موانعي كه در مقابل آتش و حرارت استقامت داشته باشند محصور و مجزا گردد و در صورت امكان حتي المقدور آنها را بطور قائم (سر بطري بطرف بالا) در گيره هاي مخصوصي كه مانع از زمين افتادن آنها ميشود نگاهداري كرد.
تبصره ) انبار بطري ها و مخازن گازهاي فشرده بايد داراي تهويه كافي باشد.
ماده 51- گازهاي فشرده را بهيچوجه نبايد نزديك و در مجاورت مواد فوق العاده قابل اشتعال نگاهداري كرد.
ماده 52- در صورت نشت گازهاي قابل اشتعال بايستي بلافاصله منابع حرارت و جرقه ها را از بين برده و جريان برق را قطع كرد و به آتش نشاني شهر و فروشنده اين قبيل گازها اطلاع داد و نسبت بتهويه محل اقدام فوري نمود.
ماده 53- محل انبار اين نوع بطريها بايستي حتي الامكان از سرايت حريق دور بوده و مجهز بدستگاه ثابت آب پاش خودكار باشد.
ذغال سنگ - سلولوئيد و ساير اجسام جامد شديد الاشتعال
ماده 54- جهت نگاهداري و ذخيره مقادير زياد ذغال سنگ و جلوگيري از احتراق خود بخود چنانچه در محلهاي باز نگاهداري شود بايستي آن را بصورت توده هاي جداگانه انبار نمود بطوريكه ضخامت قشر ذغال در هيچ نقطه اي از توده هاي انباشته شده بيش از 3 متر از سطحي كه در معرض هوا قرار گرفته فاصله نداشته باشد.
ماده 55- انبار ذغال‌سنگ و ذغال چوب بايد در محلي قرار گيرد كه در مجاورت آتش نبوده و ساختمان آن بايستي از مصالح مقاوم در مقابل حريق ساخته شده و داراي تهويه كافي باشد.
ماده 56- ذغال سنگ پودر شده كه درجه حرارت آن از 65 درجه سانتيگراد تجاوز كند قبل از آنكه در ظروف و يا مخازن ريخته شوند بايد بقدر كافي آنها را سرد نمود.
ماده 57- سطل ها يا ظروف مخصوص نگاهداري ذغال پودر بايد از مواد نسوز تهيه و بقسمي محل آنها انتخاب شود كه تشعشعات حرارتي ديگهاي بخار كوره ها لوله هاي بخار يا ساير منابع حرارتي نتوانند درجه حرارت محتويات آنها را بميزان مخاطره انگيزي بالا ببرند.
ماده 58- سلولئيد و ساير مواد شديد الاشتعال جامد را بايستي فقط در شرايطي كه از طرف يك مقام صلاحيت دار تعيين گرديده است انبار نمود.
مواد بسته بندي شده
ماده 59- مقادير زياد تراشه و مواد بسته بندي شده قابل اشتعال را بايد در ساختمانهاي مجزا يا در اطاقهاي مقاوم در مقابل حريق يا اطاقهائيكه از ديوارهاي فلزي ساخته شده و با درهاي فلزي مجهز گرديده نگاهداري شوند.
ماده 60- در اطاقهاي مذكور در ماده 59 بهيچوجه نبايد دريچه و مدخلي كه در آن شيشه شفاف بكار رفته وجود داشته باشد استفاده از شيشه هاي مات مانعي ندارد.
ماده 61- چنانچه مواد مذكور فوق مقدارشان كم باشد ميتوان آنها را در صندوق هاي فلزي سرپوش دار نگاهداري كرد.
استعمال دخانيات
ماده 62- استعمال دخانيات - روشن كردن و همراه داشتن كبريت - فندك و هر گونه اشياء مولد شعله يا جرقه بايستي در كليه نقاطي كه در آنها مواد قابل احتراق مواد قابل اشتعال و يا مواد قابل انفجار نگاهداري و يا بكار برده ميشود ممنوع باشد.
فصل چهارم - از بين بردن فضولات
جمع اوري فضولات
ماده 63- در موارديكه فضولات صنعتي قابل احتراق - اشتعال و قابل انفجار با وسائل مكانيكي بخارج حمل نمي شود بهيچوجه نبايد اجازه داد كه در سطح كارگاهها متراكم گردد بلكه بايد آنها را در صندوقهاي فلزي سرپوش دار جمع‌آوري و مرتب بخارج حمل كرد.
ماده 64- در كليه محلهائيكه فضولات آغشته بروغن كهنه پاره هائيكه براي تميز نمودن ماشين آلات و يا كارهاي ديگر مورد استفاده قرار ميگيرد و همچنين فضولاتيكه ممكن است بخودي خود آتش گيرند وجود دارد بايستي در صندوق هاي فلزي سرپوش دار نگاهداري شوند.
از بين بردن فضولات
ماده 65- محتويات ظروف و صندوقهاي مذكور در ماده 63 و 64 را بايد بطور مرتب بخارج كارگاه حمل و سوزانيد و يا در زير خاك دفن نمود مگر در موارديكه بايد آنها را مدل بندي نموده و طبق برنامه بخارج حمل كرد.
ماده 66- فضولات مواد قابل اشتعالي كه بصورت مدل بندي در ميآيند بايد در انبارهائي كه ديوار و درب آنها فلزيست يا در ساختماني كه از مصالح نسوز ساخته شده دور از كارگاه نگاهداري گردد اين فضولات را اقلا ماهي يكمرتبه بايد بخارج حمل كرد.
ماده 67- ميتوان مدت مذكور در ماده فوق را در صورتي كه انبار داراي فاصله كافي طبق نظر مقام صلاحيتدار از كارگاه باشد تمديد نمود ولي مدت تمديد نبايد تا حدي باشد كه فضولات جمع آوري شده توليد خطر بنمايد.
سوزاندن فضولات
ماده68- فضولات و زباله ها را بايستي دركوره هاي مخصوص انسينراتور (INCIN.ERATORS) سوزاند.
ماده 69- در كارخانجاتيكه فضولات را براي ايجاد حرارت مورد استفاده قرار ميدهند بايستي فوراً آنها را سوزاند.
ماده 70- در موارديكه فضولات در هواي آزاد سوزانده مي شود اين عمل نبايد در فاصله اي كمتر از 15 متر (50 فوت) از ساختمانهاي قابل احتراق و 6 متر (20 فوت) در ساير ساختمانها انجام گيرد.
ماده 71- احتياطات لازم براي حفظ اشخاصي كه فضولات را ميسوزانند بايد بعمل آيد.
ماده 72- فضولات شديد الاشتعال را بايد جداگانه سوزاند.
ذغال و دوده
ماده 73- براي جمع آوري و انبار كردن مواد نيم سوخته و ذغالها يا قشرهائي كه از تراشيدن و تميز نمودن داخل لوله هاي حامل مواد نفتي كورهاي دستگاه هاي پالايشگاهها و دوده هاي ساير كوره ها حاصل ميشود بايد از محفظه هاي دائمي غير قابل اشتعال يا محلهاي بي خطر ديگري در داخل كارگاهها كه حداقل 15 متر (50 فوت) دورتر از ساختمانهاي اصلي ساخته مي شود استفاده گردد و سپس آن ها را بوسائل لازم معدوم نمود.
ماده 74- پوست ها و قشرهائيكه از تميز نمودن داخل ظرفهاي محتوي گاز نفت خام و يا مواد تقطيري تصفيه نشده جمع آوري مي شود بايد در بشكه هاي فلزي ريخته و در زير آب نگاهداري شود و سپس در اسرع وقت آنها را در محل بي خطري در زير خاك مدفون ساخت.
فصل پنجم - جلوگيري از حوادث ناشي از صاعقه
ماده 75- در موارد زير بايد عليه صاعقه تدابير حفاظتي اتخاذ نمود.
الف - ابنيه و محلهائي كه در آنها مواد قابل اشتعال تهيه مصرف و يا انبار مي شوند.
ب - تانكهاي مخزن مايعات نفتي - روغني رنگ و هر گونه مايعات قابل اشتعال ديگر.
ج - دودكشهاي مرتفع.
ماده 76- در مناطقيكه صاعقه بكرات بوقوع مي پيوندد تدابير حفاظتي مخصوصاً در موارد زير بايد اتخاذ گردد.
الف -الواتورهاي غلات.
ب - آسيا‌هاي مواد غذائي و آرد.
ج - ابنيه مجزائي كه در آنجا مواد قابل اشتعال از قبيل گازها - ابخره گردها و غبارهاي متشكل از الياف پشم و پنبه و نظائر آن وجود دارد.
د - نوكهاي فلزي - پايه هاي فلزي پرچم در ساختمانهاي مرتفع و برجهاي آب.
اتصال زمين در ساختمانها
ماده 77- بناها - مخازن و ساير ساختمانهائيكه سقف يا بدنه آنها داراي پوشش فلزي بوده و از نظر هدايت الكتريسيته بهم متصل ميباشند ولي بر روي پايه عايق قرار گرفته اند بايد از نظر الكتريكي بطور صحيح بزمين اتصال داده شود.
ماده 78- از نظر جلوگيري از مخاطرات برق ساكن بايستي مخازن حاوي مواد قابل اشتعال برجهاي عمليات مواد قابل اشتعال و لوله هاي معبر مواد قابل اشتعال داراي اتصال زمين موثري بوده كه اقلا هر ششماه يكمرتبه مورد معاينه و آزمايش دقيق قرار گرفته و در صورت لزوم تعمير شود.
ماده 79- در اماكنيكه امكان ذخيره شدن برق ساكن در اشخاص يا در اشياء وجود داشته و اشخاصي يا اشياء مذكور در معرض تماس با گازهاي قابل اشتعال يا انفجار قرار گيرند (مانند كيفيتيكه دراطاق عمل دربيمارستانها و غيره وجود دارد) براي جلوگيري از ايجاد جرقه ناشي از تخليه برق ساكن و دفع خطرات آن بايستي تدابير لازم اتخاذ و پيش بيني شود.
برق گير و منضمات آن
ماده 80- ساختمانهائيكه از مصالح عايق الكتريسيته ساخته شده و يا در ساختمانهائيكه پوشش فلزي آنها از نقطه نظر هدايت جريان الكتريسيته بهم متصل نيستند بايستي با ميله برق گير رشته هاي هادي جريان و اتصال زمين مجهز شوند.
ماده 81- دودكش ها و دستگاههاي تهويه و اشياء فلزي ديگر كه نسبت به بدنه ساختمان مرتفع بوده يا پيش آمدگي دارند بايد بطريق قابل اطميناني بسيستم برق گير ساختمان اتصال داده شود.
ماده 82- اجسام فلزي كه در داخل بنائي بكار رفته و در فاصله اي در حدود 80 /1 متر (6 فوت) از سيمهاي برق گير قرار گرفته بايد بآن اتصال داده شود.
ماده 83- در داخل بنائي كه اجسام فلزي با ابعاد بزرگي وجود دارد بايد جسم مذكور را از بالاترين نقطه در داخل بنا به زمين اتصال داد.
ماده 84- اجسام فلزي كه يكي از ابعاد آنها بيش از 8 /1 متر (6 فوت) در داخل يك بنا باشد و بفاصله اي بيش از 8 /1 متر (6 فوت) از سيم برق گير قرار گرفته باشد بايد بطور مستقل بزمين اتصال داده شود.
ماده 85- كليه برق گير ها و منضمات آن بايد اقلا هر 6 ماه يكمرتبه بازرسي و آزمايش گرديده و در صورت لزوم تعمير گردد.
صاعقه شكن
ماده 86- در مورد كليه سيمهاي هوائي مربوط بروشنائي - نيروي برق - تلفن - راديو و تلويزيون كه وارد ساختمان ميشود بايد قبل از ورود به بنا مجهز بوسيله صاعقه شكن بوده مگر آنكه از نظر فني وجود آن ضروري باشد.
اين آئين نامه مشتمل بر 86 ماده و 6 تبصره باستناد ماده 47 قانون كار تدوين و در سي و پنجمين جلسه شوراي عالي حفاظت فني مورخ 4 شنبه1 /6 /1340 بتصويب نهائي رسيده و قابل اجراست.
شوراي عالي حفاظت فني
دانلود آیین نامه پیشگیری و مبارزه با آتش سوزی در کارگاه ها